Kaval, milli kültür ve musikimizde köklü yeri olan, en eski üflemeli halk çalgımızdır. Geçmişi, insanlık kadar eski olan bu çalgı, Anadolu’ya Orta Asya’dan büyük Göç’le gelmiştir. Kaval, tarih boyunca yayıldığı toplumların farklı kültür ve musiki sistemleri içinde değişik ad ve biçimleriyle de kullanıla gelmiştir.Söz gelimi ; Eski Çağ mısır’da..”flüt”(1) adı ile anılan kaval; Asur-Finike-lidya-İbrani-Suriye ve eski Yunan’da “Auloş”(2);Sümerler’de ise
“Na” (3) adı ile kullanılmaktaydı.-----------------------------------------------
(1) : Flüt : Tampere akortlu,yabancı kökenli bir çalgı türü olup ;Ses yapısı ve çalınış tekniği bakımından,kavaldan farklılık gösterir.Bu da, her bir milletlerin kendine has olan kültürü, buna bağlı bir musiki sisteminin varlığını ortaya koymaktadır..Zira, çalgılar toplumların kültür ve musikileri içinde biçim kazanırlar.
(2) : Auloş : kavalın,Eski Yunandaki farklı ad ve biçimlerde olanıdır.
(3) : Nâ : M.Ö. 4000 den itibaren, Sümer’lerde sarı-budaklı kamışlardan yapılıp günümüze gelen TSM. Deki “Ney”..ya da “Nay” adı ile bilinenidir.
GÜNÜMÜZDE KAVAL
|
Ülkemizde, yüzyıllar boyu bir çok yerel ad ve biçimleriylegelişigüzel(metotsuz),kişisel becerilerle yapılıp çalına gelen kaval ; İlk kez.. 1981’den itibaren… İTÜ.Türk Müziği Devlet Konservatuarında (Doç. Burhan TARLABAŞI tarafından) bilimsel şekliyle öğretilmeye başlanmıştır.
Kavalın, değişim ve gelişim sürecindeki bu olgusu, onu..”çoban-düdük ve flüt”..gibi.. özüne ters düşen yakışıksız kavramlardan soyutlamış,şimdiki gerçek biçimiyle çağdaş çalgı olabilme niteliğini kazandırmıştır. Müziğin,tek seslilikten çok sesliliğe ileri gelişmeler kaydettiği çağımızda kavalın, bu yadsınmaz olgusu küçümsenmemelidir.
Şu halde,GÜNÜMÜZDE KAVAL’I ; Milli müziğin ana ses sistemi içinde biçimlendirilip geliştirilen, çağdaş müziğin tonal yapısına uygun,en eski , yaygın üflemeli çalgı”..olarak tanımlayabiliriz.
|
(Ses ve Boylarına Göre...) DİLLİ KAVAL AİLESİ
|
Resimde görünen dilli kaval ailesini 2 ana grup altında |
|
toplamış bulunuyoruz... |
1 nci grup : SOPRANO (Küçük boy) KAVALLAR : |
Boyları.. 22,5 ila 32,5 cm. arasında değişen,müzik orkestralarının |
vazgeçilmez ince sesli yaygın sazlarındandır. |
Bunlar sırası ile ;(A( tiz La) -Ab(tiz sol diyez) -G(tiz Sol)- Gb(Fa diyez)
|
-F(Fa)- E(Mi)- Eb(Mi bemol) kavallardır. |
|
2 nci grup : ALTO (Büyük boy) KAVALLAR : |
Boyları… 34,5 ile 52 cm. arasında değişen, ve sesleri kalın olan …
(D(Re)- Db(Do diyez)- C(Do)-B(Si)- Bb(Si bemol) -A(Pes La)kavalları anlatır.
|
------------------------------------------------------------------------------------------------------
NOT : Son çalışmalarımız ile..Kaval ailesinden… “ La- Sol ve Sol diyez” tondaki küçük boy (tiz sesli)kavalların, bir sekizli (oktav) tondaki pes(kalın) sesli olanları da çalgı ailesine kazandırılmış bulunmaktadır.
-----------------------------------------------------------------------------
12 TON KAVALLARIN NİTELİKLERİ
· Milli müziğin dışında,ayrıca tonal beynelmilel)
müziğin de seslerini verebilmesi,
· Transpoze (aktarımlı)çalınışın güçlüklerini bertaraf etmesi..
· 2,5 oktav ses genişliğiyle her tür eseri rahatça seslendirebilmesi,
· Öğrenim metodunun varlığı ile kolay öğrenimi,
· Her ortamda ,herkesçe kolayca sağlanabilirliği.
· |
T.P.E.'den kazanılan…1995/00768 No.lu PATENT(buluş) hakkı |
|
ile çalgının seri, standart üretimine kavuşmuş olmasıdır. |
|
|